თამაში და მისი განვითარების ეტაპები

თამაში სკოლამდელი ასაკის ბავშვებში განვითარების მთავარი წყაროა. თამაშის დროს ის სწავლობს და ავითარებს ბევრ სხვადასხვა უნარს, ესენია: ფიზიკური, კოგნიტური, ემოციური, სოციალური. თამაში ბავშვს მომავალი საზოგადობრივი ცხოვრებისთვის მზადებაში ეხმარება. მისი გარკვეული ფორმები სხვადასხვა ასაკისთვისაა დამახასიათებელი, რისი გათვალისწინებაც ძალიან მნიშვნელოვანია განვითარების პროცესის სწორად წარმართვისთვის.

ბავშვები თამაშს ჯერ კიდევ მუცლადყოფნის პერიოდიდან იწყებენ - საკუთარი ხელებით, ფეხებით, ჭიპლარით. დაბადების შემდეგ ბავშვის ასაკობრივ ზრდასთან ერთად თამაშიც ეტაპობრივად ვითარდება და იხვეწება.

0-6 თვის ბავშვი იყენებს პირს გარემოს შესაცნობად: ეხება საგნებს და იდებს პირში, ურტყამს და იქნევს სათამაშოებს ორივე ხელის გამოყენებით. ახლოდან ათვალიერებს ადამიანებს, ცდილობს კომუნიკაციას ტირილისა და ღუღუნის საშუალებით.

6-12 თვე - იდებს საგნებს პირში, კბენს თითებსა და საგნებს. უყურებს უფროსებს, აკვირდება და იმეორებს მათ მოძრაობებს, მაგალითად უკრავს ტაშს, იწყებს მარტივ თამაშებს: აგდებს მიწოდებულ საგანს ძირს და ელოდება კვლავ მიწოდებას, თამაშობს ჭიტას. ცდილობს ღუღუნითა და მარტივი მარცვლებით კომუნიკაციას.

12-18 თვე - ურტყამს 2 საგანს ერთმანეთზე. ლაპარაკობს მარტო „თავისთვის“. იწყებს უფროსებთან აქტიურ თამაშსა და თანატოლების შემჩნევას.

18-24 თვე - უყურებს სხვა ბავშვების თამაშს, მაგრამ მათთან არ ერთვება. იწყებს სათამაშოების/ ნივთების ყუთში ჩადება ამოღებას, ჯღაბნის ქაღალდზე.

2-3 წელი - ამ ასაკში ბავშვი ძირითადად დამკვირვებელია. იწყებს სხვა ბავშვების გვერდით პარალელურ თამაშს, ინტერესდება სხვისი თამაშით, თუმცა არ უერთდება. იწყებს წარმოსახვით თამაშებს ვითომ პულტი ტელეფონია, ან ჯოხი ხმალი. თამაშობს წარმოსახვით თამაშებს (ალაპარაკებს თოჯინებს).

3-4 წელი - ცნობს ფერებსა და ფორმებს. თამაშობს ბავშვებთან ერთად და ელოდება ჯგუფში თავის რიგს. თამაშობს სახლობანას.

4-5 წელი - იწყებს სიმბოლოების ცნობასა და გამოყენებას, წერას, კითხვას, თამაშობს წესების მიხედვით, ელოდება თავის რიგს. ისინი ინაწილებენ და ირგებენ სხვადასხვა როლებს.

6-8 წელი - მოსწონს საკუთარი თამაშების შექმნა თავისი წესებით. მოსწონს წესების გაგება და გამოყენება, თუმცა ხანდახან ვერ ეგუება წაგებას.

თუ  თვლით, რომ თქვენს ბავშვს უჭირს მიზანმიმართული თამაში და ვერ ერთვება ასაკის შესაბამის აქტივობებში - მიმართეთ ოკუპაციურ თერაპევტს. ის დაგეხმარებათ სწორად შეარჩიოთ და დაგეგმოთ თამაშის პროცესი, რომელიც ხელს შეუწყობს თქვენი შვილის განვითარებას.


ავტორი: ოკუპაციური თერაპევტი ქეთი ცხვედიაშვილი


აღნიშნული მასალა წარმოადგენს "საქართველოს ბავშვების" ინტელექტუალურ საკუთრებას და შესაბამისი საავტორო უფლება დაცულია